Obecnie Instytut jest istotnym podmiotem, współkształtującym postęp naukowy i badawczy w obszarze gospodarki surowcami mineralnymi i energią w kraju i za granicą. Przemawiają za tym również następujące fakty:
Badania wykonywane w Instytucie charakteryzuje interdyscyplinarność i kompleksowy charakter. Są one prowadzone w pełnym cyklu, od badań podstawowych do aplikacji. W profil naukowy Instytutu wpisują się następujące obszary badawcze: