Systemowe podejście do transformacji Energetycznej w Europie SAPEA

W dniu 29.06.2021 zakończyła pracę Grupa Robocza SAPEA, powołana w celu opracowania zagadnienia dotyczącego systemowego podejścia do transformacji Energetycznej w Europie. SAPEA (Science Advice for Policy by European Academies) jest częścią Europejskiego Mechanizmu Doradztwa Naukowego. Wraz z Grupą Głównych Doradców Naukowych SAPEA zapewnia niezależne doradztwo naukowe Komisjii Europejskiej w celu wsparcia jej procesu decyzyjnego. Wynikiem pracy 20-osobowego zespołu ekspertów, w której brała udział dr hab. inż. Lidia Gawlik – profesor naszego Instytutu, jest opublikowane opracowanie: „A systemic approach to the energy transition in Europe” http://www.sapea.info/energy

Opracowanie zostało przekazane Komisji Europejskiej.

Czytaj więcej …

Istnieje wiele możliwych ścieżek w kierunku neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla przyszłości. Osiągnięcie takiego celu do 2050 r. jest możliwe, ale wymaga to pilnych działań.

To główna konkluzja raportu SAPEA opartego na analizie faktów a także wynikającej z niego opinii Grupy Głównych Doradców  Naukowych Komisji Europejskiej.

Ale to nie tylko wyzwanie techniczne. Aby transformacja energetyczna stała się rzeczywistością, musimy rozwiązać ogromny problem systemowy, koordynując wiele indywidualnych decyzji inwestycyjnych i konsumpcyjnych oraz wzorców zachowań w całej Europie.

Oznacza to przekształcenie całego europejskiego systemu energetycznego — zmiana, która wpłynie na każdą część naszego społeczeństwa i będzie wymagała ogromnych inwestycji w okresie przejściowym. Trzeba to zrobić w sposób sprawiedliwy społecznie. A my już teraz musimy przyspieszyć postęp, jeśli chcemy osiągnąć cel UE dotyczący zerowej emisji netto do 2050 roku.

Wiele różnych opcji działań politycznych musi zostać poddanych ocenie pod kątem ich potencjału osiągnięcia celów w zakresie emisji, a także ich efektywności ekonomicznej i wkładu w zachowanie równowagi społecznej. Jak pokazują analizy aby spełnić te kryteria należy zwrócić uwagę na sześć głównych aspektów transformacji:

• Różnorodność technologiczna. W nadchodzących dziesięcioleciach potrzebne będą ogromne globalne inwestycje w technologię. Generalnie jednak często trudno jest przewidzieć zwycięskie technologie przyszłości. Dlatego zamiast szukać jednej „srebrnej kuli”, Europa musi opracować i wdrożyć szeroką gamę technologii przy jednoczesnym zachowaniu wspólnych, ogólnounijnych celów. Jest to ważne nie tylko dla stworzenia dynamicznego i elastycznego systemu energetycznego, ale także dlatego, że różne kraje w Europie mają różne struktury i potrzeby.
• Zarządzanie zdywersyfikowanym systemem. Musimy znaleźć nowe sposoby na zrównoważenie podaży i popytu w skomplikowanym systemie energetycznym, który obejmuje niestabilne źródła, takie jak energia słoneczna i wiatrowa. Elektryfikacja, nowa infrastruktura, efektywność energetyczna, zarządzanie popytem i innowacyjne wykorzystanie danych mogą pomóc w radzeniu sobie z tą złożonością. W sektorach trudnych do dekarbonizacji, takich jak transport dalekobieżny i przemysł ciężki, istnieją alternatywy dla elektryfikacji bezpośredniej, takie jak ekologiczne paliwa wodorowe.
• Zarządzanie i regulacje. Potrzebujemy silnego mechanizmu ustalania cen emisji dwutlenku węgla w ramach połączenia środków regulacyjnych i zachęt. Istniejący europejski system handlu uprawnieniami do emisji powinien zostać rozszerzony na wszystkie odpowiednie sektory, w tym transport i ogrzewanie/chłodzenie, a przywódcy polityczni powinni zobowiązać się do bardzo wysokich cen emisji dwutlenku węgla do połowy stulecia, odzwierciedlających pełny wpływ gazów cieplarnianych na środowisko. Uzyskane w ten sposób dochody należy przeznaczyć na wspieranie sprawiedliwej transformacji, aby nikt nie został pominięty.
• Zachowanie i uczestnictwo. Kształtowanie zachowań i działań publicznych na wielu poziomach jest tak samo ważne jak opracowywanie nowych technologii. W systemie energetycznym przyszłości działania na poziomie indywidualnym, gospodarstw domowych, lokalnym i regionalnym będą odgrywać kluczową rolę we wspieraniu wytwarzania energii i zmian wzorców użytkowania.
• Globalne przywództwo. UE jest dobrze przygotowana do objęcia roli światowego lidera w redukcji emisji w sposób ekonomicznie efektywny i sprawiedliwy społecznie, przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności. Europa musi wzmocnić swoje wysiłki dyplomatyczne, aby zapewnić, że porozumienie paryskie będzie przestrzegane przez wszystkich, oraz rozliczyć emisje generowane przez towary importowane do Europy. Wzajemne zobowiązania innych krajów będą skuteczniejsze niż nadmierne osiągnięcia w samej Europie.
• Bezpieczeństwo łańcucha dostaw. Musimy zarządzać globalną dostawą materiałów potrzebnych do wspierania technologii czystej energii. Nasza zależność od importowanych paliw zmniejszy się, gdy przejdziemy na zieloną energię, ale musimy aktywnie promować innowacyjność, rozwój i gospodarkę o obiegu zamkniętym w Europie, w przeciwnym razie staniemy się uzależnieni od importowanych materiałów, których potrzebujemy.